Grondwaterstandindicator 01-08-2022

 

Info

 

De grondwaterstandindicator is gebaseerd op maandelijkse peilmetingen in het primair meetnet door de VMM, SCK en De Watergroep voor freatische peilfilters met continue meetreeksen van minstens 11 jaar. Die maandelijkse peilmetingen worden aangevuld met dagelijkse modelberekeningen voor de afgelopen 30 jaar.

• Wil je meer informatie over hoe de grondwaterstandindicator, de kaarten en figuren op deze pagina zijn opgesteld? Neem dan zeker een kijkje op de pagina 'Opbouw grondwaterstandindicator ' en naar de algemene pagina  van de grondwaterstandindicator.
• Wil je de grafieken en cijfers van de meest actuele indicator meteen op kaart bekijken in de DOV-verkenner? Neem dan een kijkje op de kaartlaag 'Grondwaterstandindicator freatisch grondwater voor de tijd van het jaar (meest actueel)'.
• Wil je de rapporten van de afgelopen maanden en jaren bekijken, dat kan bij de 'Historische grondwaterstandindicator '. 
• De actuele waterschaarste- en droogtetoestand in Vlaanderen kan u vinden op www.opdehoogtevandroogte.be.

datum rapport: 05-08-2022
referentiedatum: 01-08-2022
aantal gebruikte meetplaatsen: 154

Historische vergelijking

De freatische grondwaterstand schommelt tijdens het jaar: hoog op het einde van de winter en laag op het einde van de zomer. Met de grondwaterstandindicator kijken we naar de toestand van het grondwater t.o.v. alle peilen gedurende het jaar (absolute vergelijking) en de toestand voor de tijd van het jaar (relatieve vergelijking).

• Absolute vergelijking: Staat het freatisch grondwater hoog of laag (ten opzichte van alle dagelijkse peilen van de afgelopen 30 jaar)?

Op 1/08/2022 vertoonde 91% van de meetplaatsen een lage (25%) tot zeer lage (66%) freatische grondwaterstand. 8% vertoonde een normale en 1% een hoge grondwaterstand (Figuur 1).

Sinds de uiterst lage neerslaghoeveelheid in maart 2022 en de start van het hydrologisch zomerseizoen zagen we een gestage evolutie naar meer lage tot zeer lage grondwaterstanden. Tot het einde van het hydrologische zomerseizoen (eind september) is een verschuiving naar klassen met lagere grondwaterstanden de normale trend. Begin augustus 2022 zagen we een verdere evolutie naar meer lage tot zeer lage grondwaterstanden (91%) t.o.v. begin augustus 2021 (18%), weliswaar de hevige regenval van juli 2021 in gedachten houdend, maar wel minder t.o.v. begin augustus 2020 (95%).

Figuur 1: Absolute toestand van de freatische grondwaterstand: Percentage van de meetplaatsen met een zeer lage, lage, normale, hoge of zeer hoge grondwaterstand (ten opzichte van alle peilen van de afgelopen 30 jaar). In de winter worden vooral hoge grondwaterstanden verwacht, in de zomer vooral lage.

 

• Relatieve vergelijking: Wat is de toestand van de freatische grondwaterstand voor de tijd van het jaar?

Op 1/08/2022 vertoonde 79% van de meetplaatsen een lage (44%) tot zeer lage (35%) freatische grondwaterstand voor de tijd van het jaar. 18% vertoonde een normale grondwaterstand en 3% vertoonde een hoge (2%) tot zeer hoge (1%) grondwaterstand voor de tijd van het jaar (Figuur 2).

Figuur 2 toont in 2020 een situatie met veel lage tot zeer lage grondwaterstanden voor de tijd van het jaar. Vanaf 2021 boog de situatie om naar weinig lage tot zeer lage grondwaterstanden voor de tijd van het jaar. Maart ’22, de tweede helft van april ’22, en op de meeste plekken mei ’22 waren echter droog, waardoor de situatie weer omkeerde. Juni ’22 was op vele plekken eerder nat, en we zagen algemeen terug een lichte afname van het aandeel lage tot zeer lage grondwaterstanden t.o.v. begin juni, maar een zeer droge maand juli liet de grondwaterstanden verder dalen (van 59% op 2/06/’22 naar 44% op 2/07/’22, naar 79% op 1/08/’22).

Er zijn begin augustus 2022 meer lage tot zeer lage grondwaterstanden voor de tijd van het jaar (79%) t.o.v. begin augustus 2021 (7%), maar ook meer dan augustus 2020 (75%).

 

Figuur 2: Relatieve toestand van de freatische grondwaterstand: percentage van de meetplaatsen met een zeer lage, lage, normale, hoge of zeer hoge grondwaterstand voor de tijd van het jaar.

 

Figuur 3 toont de grafiek voor de relatieve toestand van 1/1/2000 tot 1/7/2022. In de periode 2017-2020 zagen we duidelijk langere periodes met grotere percentages lage tot zeer lage freatische grondwaterstanden voor de tijd van het jaar. Iets langere periodes met belangrijke aandelen normale/hoge grondwaterstanden voor de tijd van het jaar kwamen toen bijna niet voor, met uitzondering van het voorjaar van 2018. De periode vanaf de zomer van 2021 staat in sterk contrast met de droge periode daarvoor.

Vanaf eind maart 2022 zien we terug grotere percentages lage tot zeer lage freatische grondwaterstanden voor de tijd van het jaar, maar tot nu toe minder dan in de droogste periodes in 2017-2020. De verdere evolutie hangt af van hoeveel neerslag er valt en hoeveel water er verdampt. Neerslag en verdamping bepalen samen het neerslagtekort. Bij groter neerslagtekort is het logische gevolg dat ook de grondwaterstanden sneller dalen. Dit is ook het geval voor de grondwaterstanden die we begin augustus ’22 optekenen.

De voorspellingen voor klimaatverandering geven aan dat periodes van droogte langer zullen duren, vaker zullen voorkomen en intenser (=groter neerslagtekort) zullen zijn. We stellen vast dat de uitzonderlijke omstandigheden van de afgelopen jaren overeenkomen met deze voorspellingen (figuur 3).

Figuur 3: Relatieve toestand van de freatische grondwaterstand (1/1/2000 – 1/7/2022): Percentage van de meetplaatsen met een zeer lage, lage, normale, hoge of zeer hoge grondwaterstand voor de tijd van het jaar.

 

Is het freatische grondwater gestegen of gedaald ?

Op 1/08/2022 waren op 99% van de meetplaatsen de freatische grondwaterstanden gedaald t.o.v. een maand eerder. Slechts 1% van de meetplaatsen bleef stabiel en nergens werd er een stijging opgetekend. Tot het einde van het hydrologische zomerseizoen (eind september) is een verschuiving naar klassen met lagere (absolute) grondwaterstanden de normale trend.

Op 1/08/2022 vertoonde 79% van de meetplaatsen een lage (44%) tot zeer lage (35%) freatische grondwaterstand voor de tijd van het jaar. 18% vertoonde een normale grondwaterstand en slechts 3% vertoonde een hoge (2%) tot zeer hoge (1%) grondwaterstand voor de tijd van het jaar (Figuur 2).

De relatieve grondwaterstandindicator met stijgende/dalende peilen (Figuur 4):

 

Figuur 4: Huidige grondwaterstandsveranderingen en relatieve situering van de huidige freatische grondwaterstand.

 

Worden er volgende maand zeer lage of zeer hoge freatische grondwaterstanden verwacht?

Volgende maand verwachten we bij droog weer op 55% van de meetplaatsen zeer lage (absolute én relatieve) grondwaterstanden, bij normaal weer op 33%, en zelfs bij nat weer op 18% van de meetplaatsen (Figuur 5).

Figuur 5: Meetplaatsen waar volgende maand absoluut én relatief zeer lage (<P10) freatische grondwaterstanden worden verwacht.

 

Volgende maand verwachten we bijna nergens tegelijk absoluut én relatief zeer hoge grondwaterstanden. 

 

 

Besluit freatisch grondwater

Op 1/08/2022 vertoonde 79% van de meetplaatsen een lage (44%) tot zeer lage (35%) freatische grondwaterstand voor de tijd van het jaar. 18% vertoonde een normale grondwaterstand en slechts 3% een hoge (2%) tot zeer hoge (1%) grondwaterstand voor de tijd van het jaar.

In het algemeen zien we – na een lichte afname in juli ’22 – een verdere toename van het aandeel lage tot zeer lage grondwaterstanden t.o.v. begin juni en begin juli (van 59% op 2/6/’22 naar 44% op 2/7/’22 naar 79% op 1/08/’22).

Er zijn begin augustus 2022 veel meer lage tot zeer lage grondwaterstanden voor de tijd van het jaar (79%) t.o.v. begin augustus 2021 (7%) – de uitzonderlijk natte maand juli ’21 in acht nemend, maar zelfs ook iets meer t.o.v. begin augustus 2020 (75%).

Meer info over de werking van het grondwatersysteem en de betekenis van lage grondwaterstanden vind je in dit filmpje.