Thema grondwater - 2017

1. Nieuwe verziltingskaart op DOV

Begin 2017 werd een nieuwe verziltingskaart gepubliceerd op DOV.

In april 2014 voerde de VMM helikoptermetingen uit aan de oostkust om de verziltingstoestand van het grondwater te bepalen. De verdeling tussen zoet en zout grondwater werd al eens in kaart gebracht in de jaren 1960 en 1970. Dat is toen bekendgemaakt via de verziltingskaart.
De nieuwe verziltingskaart geeft de diepte weer van het 6 Ωm grensvlak in meter ten opzichte van het maaiveld. Dit grensvlak kan beschouwd worden als het grensvlak tussen zoet en zout grondwater. Op het eerste zicht toont de kaart een ingewikkelde verdeling van zoet en zout grondwater. Maar wanneer naderbij wordt gekeken, is een verband merkbaar met het soort bodem, de topografie en het zoutgehalte van de waterlopen. Door de kaart samen met de datapunten te visualiseren weet men waar effectief gemeten werd en waar geïnterpoleerd werd.

De kaart is richtinggevend en geeft een globaal beeld van de ruimtelijke verdeling van verzilte en niet verzilte sedimenten in de oostelijke kustvlakte. Om de lokale saliniteitsverdeling en lithologische variatie gedetailleerd te kennen, is verder onderzoek door de eindgebruiker noodzakelijk.

Enkele vaststellingen:

• De verschillen tussen de oude en de nieuwe kaart zijn klein en in hoofdzaak te wijten aan een verschil in interpolatie.
• Het belangrijkste verschil is merkbaar ter hoogte van de achterhaven van Zeebrugge, waar door de ontwikkeling van de haven een verandering in de verdeling van zoet en zout grondwater is opgetreden.
• Over het algemeen kan echter uitgegaan worden van een vrij stabiele verziltingssituatie in het oostelijk deel van het kustgebied.

Met een veranderend klimaat en een stijgende zeespiegel bestaat de kans dat het evenwicht tussen zoet en zout grondwater verstoord zal worden. De nieuwe kaart laat toe de situatie op te volgen waardoor tijdig kan ingegrepen worden om de zoetwaterbeschikbaarheid in het gebied veilig te stellen.

2. Aanpassing van kaartlagen "Grondwaterlichamen" en "Grondwaterwingebieden en beschermingszones"

De kaartlaag van de “Grondwaterwingebieden en beschermingszones” is aangepast:
er zijn aanpassingen in de gemeenten Balen, Ham en Laakdal.
De dataset is aangepast op basis van het ministerieel besluit van 18 juli 2017: houdende de wijziging van het ministerieel besluit van 19 oktober 1998 houdende de afbakening van de waterwingebieden en de beschermingszones rond de grondwaterwinning van de Provinciale en Intercommunale Drinkwatermaatschappij der Provincie Antwerpen in Balen (zone Olmen-Nete en Olmen-Kanaal) op het grondgebied van de gemeenten Balen en Ham en correcties van de grenzen van de winning van Vorst (Laakdal).

De dataset van de grondwaterlichamen is vervangen door twee nieuwe kaartlagen:

• Grondwaterlichamen (horizonten):
  De Vlaamse ondergrond is opgedeeld in verschillende driedimensionale eenheden: de grondwaterlichamen. Om het driedimensionale aspect van de grondwaterlichamen te helpen verduidelijken werden deze opgesplitst in horizonten, i.e. de volgorde waarop de grondwaterlichamen in de diepte voorkomen. Op een gegeven plaats komt elk grondwaterlichaam maximum in één horizont voor en komt er in elke horizont maximum één grondwaterlichaam voor. "1" betekent dat het grondwaterlichaam bovenaan voorkomt, "2" dat het als tweede grondwaterlichaam voorkomt, "3" als derde,... Andersom kan gezegd worden dat er 4 grondwaterlichamen boven een grondwaterlichaam met horizont "5" voorkomen.
• Grondwaterlichamen:
  Deze dataset is opgebouwd uit één polygoon voor elk van de 42 grondwaterlichamen.

3. Nieuwe tool in de DOV-verkenner: de Virtuele Boring

De DOV-verkenner heeft sinds kort een extra knopje in de Verkenner, de ‘Virtuele Boring’.

Met deze knop doorprik je simpelweg op elke plaats in Vlaanderen het Geologisch 3D Model (versie 2, dus zoals ook beschikbaar in 3D SSV en in de kaartlagen van de DOV-Verkenner). Vervolgens verschijnt er een overzichtelijk boorprofiel. Klikken op de boorkolom of een eenheid geeft je meer informatie, zoals dikte, diepte, ouderdom en hoofdlithologie. Bovendien kan je voor elke formatie doorlinken naar een fiche op de website van de Nationale Commissie voor Stratigrafie, waar je uitgebreide (Engelstalige) info over de eenheid terugvindt.
 

De lancering van deze knop is een eerste stap in een groter geheel. Het zal op termijn ook mogelijk zijn om het HCOV model op te vragen en te exporteren, beide modellen te vergelijken, metadata van virtuele boringen te lezen, de kliklocatie op de kaart te zien, het boorprofiel te beperken in de diepte, te switchen van lay-out, etc. Bovendien wordt een mobiele versie ontwikkeld.

4. Uitbreiding downloadmogelijkheden kaartlaag "Grondwatermeetnetten"

Sinds kort biedt DOV je de mogelijkheid om de filtermetingen uit de kaartlaag “Grondwatermeetnetten” te downloaden in csv-formaat.

Deze informatie was vroeger reeds beschikbaar in de rapporten en in de filterfiches, maar op deze manier hopen we tegemoet te komen aan de vraag van onze gebruikers om de data vlotter te kunnen downloaden.
Als je een aantal grondwaterfilters selecteert en bij de actie-knop kiest voor “download selectie”, krijg je de mogelijkheid om te kiezen voor een zip met 3 csv-bestanden, meer bepaald:

• Filters
• Kwaliteitsdata
• Peilmetingen