Thema geologie in 2017

Quartairkaarten

In de loop van 2017 werden de voorbereidingen getroffen en gestart met de vectorisatie van de Quartair geologische kaarten op 1/50.000 en de isohypsen uit de karteringen van het Quartair, zoals die resulteerden uit de karteringen op schaal 1/50.000. Het uiteindelijke doel is om de kaarten bevraagbaar op DOV ter beschikking te stellen, waarmee gestart zal worden in de loop van 2018.

Digitalisatie archief Prof. Em. De Breuck

Het project van de digitalisatie van de boorgegevens uit het archief van prof. Em. De Breuck in DOV, de uitwerking van de 2 projecten VLA14-2.2 en VLA15-2.1, in samenwerking met UGent, werd succesvol afgerond in 2017. Dit resulteert in 385 opdrachten in DOV, die gekoppeld werden met de systemen Lib.Ugent.be en Biblio van UGent. Er werden meer dan 4000 boringen nieuw ingevoerd of aangevuld, naast 500 geofysische boorgatmetingen, 400 korrelverdelingen. Daarnaast kunnen studenten en medewerkers van UGent zelf handboringen, uitgevoerd in het kader van hun wetenschappelijk onderzoek, toevoegen aan DOV. De resultaten van de samenwerking werden voorgesteld in een Geology Research Seminar voor studenten en onderzoekers aan UGent.

Figuur: verspreiding van de boringen gelinkt aan de collecties uit het archief van Prof. Em. De Breuck van UGent

De virtuele boring

De ontwikkeling van de Virtuele Boring stond in 2017 centraal voor het geologische luik van DOV. Virtueel boren betekent met één klik de verticale opeenvolging, dikte en eigenschappen van de (hydro)geologische lagen in de ondergrond op een zelfgekozen punt in Vlaanderen achterhalen. Deze tool is zal beschikbaar zijn in de Verkenner  op https://www.dov.vlaanderen.be/portaal/?module=verkenner en zal de gebruikers toelaten om op een visuele en interactieve manier inzicht te krijgen in de gemodelleerde lagenopbouw van de ondergrond.

De basisdata voor deze toepassing komen uit 2 ondergrondmodellen: het Geologisch 3D Model, G3Dv2 (Matthijs et al., 2013), dat de geologische ondergrond modelleert en het HCOV-2007 model voor de hydrogeologische lagen. Momenteel worden beide modellen via DOV ontsloten als een reeks individuele kaarten van het voorkomen, de hoogte en dikte van de verschillende eenheden, aangevuld met index- en overzichtskaarten. Alle kaarten zijn beschikbaar als Open Data en beantwoorden aan de Europese INSPIRE-richtlijn. Zonder de 'Virtuele Boring' moeten alle hoogte- en diktekaarten geactiveerd worden in de Verkenner om vervolgens een doorprik uit te voeren doorheen al deze lagen. Het berekenen van de (hydro)geologische opbouw vraagt voorkennis van onze ondergrond en de gehanteerde modellen. DOV wil met deze tool de Vlaamse ondergrond dichter bij de mensen brengen, en het inzicht erover verruimen. Het zal een educatieve en sensibiliserende tool zijn.

Figuur: Voorbeeld van het consulteren van de hoogteligging van de basis van een geologische laag, de Formatie van Boom, in de DOV-verkenner

Geotheek

De bouw van de Geotheek in Vilvoorde is gestart in 2017, als onderdeel van het Depot van de Vlaamse overheid. De werkgroep en de stuurgroep, met vertegenwoordigers van de betrokken partners bewaken het projectplan, de bouw, en de concrete invulling van het Depot. Voor de Geotheek werd in de loop van 2017 gestart met het plan van aanpak. De Geotheek zal op termijn een fysieke opslagplaats voor boormonsters uit de Vlaamse ondergrond zijn. 

Establishing the European Geological Surveys Research Area to deliver a Geological Service for Europe (GeoERA)

Samen met enkele tientallen nationale en regionale geologische diensten hebben we in de loop van 2017 gewerkt aan de ontwikkeling van een ERA-NET Co-fund actie: “Establishing the European Geological Surveys Research Area to deliver a Geological Service for Europe (GeoERA)”. De uiteindelijke doelstelling is om bij te dragen aan optimaal gebruik en management van de ondergrond. Vanuit VPO werken we mee 2 projectvoorstellen, één in het thema Geo-energie en één in het thema Minerale grondstoffen. Vanuit DOV gaven we insteek omtrent datamanagement. We volgden daarbij de voorbereidingen van het Informatie Platform nauw op en namen deel in de werkgroep.

Vernieuwde stratigrafie voor de Ieper Groep

Aan de start van 2017 hebben we vanuit onze vertegenwoordiging in de Nationale Commissie voor Stratigrafie en de Subcommissie voor de Neogene en Paleogene Stratigrafie meegewerkt aan het tot stand komen van de flyer van de vernieuwde stratigrafie voor de Ieper Groep. Dit document is een praktisch instrument voor eenieder die er mee aan de slag wil.

VLAKO

VLAKO, Vlaams Kenniscentrum Ondergrond, is één van de referentietaken die VITO uitvoert voor de Vlaamse overheid. Er werd hard gewerkt naar het eindresultaat tegen eind 2018 werd er in 2017 ingezet op de verdere ontwikkeling van het Geologisch 3D Model versie 3 (G3Dv3), en het Hydrogeologisch 3D Model (H3D). Daarbij stonden de interpretaties van de boringen met boorgatmetingen centraal, naast de modellering van de kapstokvlakken. Tevens ging er veel aandacht naar de 3D breukenmodelling en de opmaak van het snelheidsmodel op basis van beschikbare seismiek Ook de modelresultaten van het H3O-De Roersdalslenkproject en het H3O-De Kempen project werden opgenomen in het model. Naast het modelleren zelf, werd er al gestart aan de rapportage die deze 3D modellen finaal zal begeleiden.

De taken met betrekking tot het hydrogeologisch 3D model, H3D, binnen VLAKO  worden toegelicht in het thematisch gedeelte Grondwater.

In de loop van 2017 werd gewerkt naar afronding van het H3O-De Kempen project. Voor meer informatie wordt verwezen naar de webpagina over het (hydro)geologisch project H3O – De Kempen.

Facts and figures

Dit alles resulteerde op het einde van 2017 in ca. 85500 boringen onder beheer van Departement Omgeving in DOV; ook enkele tientallen sonderingen. Deze objecten bevatten in DOV samen 97869 formele stratigrafische en 54180 informele stratigrafische interpretaties, 75691 lithologische en 498 gecodeerde lithologische beschrijvingen en tenslotte 14588 quartaire stratigrafische interpretaties, verspreid over heel Vlaanderen. Eind 2017 heeft Departement Omgeving bijna 300 boringen onder beheer die korrelgrootte-analyses van meerdere monsters bevatten.